قواعد مهم فقهی جلد یک
قواعد مهم فقهی
ترجمۀ القواعد الفقهیه
آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مترجم: محمد جواد نوری همدانی
1
قواعد مهم فقهی جلد یک
-
مقدمه
- اشاره به برخی مشکلات علمی اشاره به برخی مشکلات علمی
- جایگاه قواعد فقهیه در فقه و اصول جایگاه قواعد فقهیه در فقه و اصول
- فایده فایده
- اقسام قواعد فقهیه اقسام قواعد فقهیه
-
مشخصات کتاب
- مشخصات کتاب مشخصات کتاب
-
فهرست مطالب
- فهرست مطالب فهرست مطالب
-
قاعدۀ لا ضرر
- مطلع مطلع
-
مقام اول: مدرک قاعده
- مطلع
- مدرک اول: آیات و شواهد قرآنی
- مدرک دوم: روایات
- روایات شیعه
- روایات اهل سنّت
-
مقام دوم: مفاد قاعده «لا ضرر»
- مطلع
- نکتۀ اوّل
- نکتۀ دوم
-
مقام سوم: معناى «ضرر» و «ضرار»
- معناى «ضرر»
- معناى «ضرار»
- استعمال مادۀ «ضرار» در روایات
-
مقام چهارم: معناى حدیث و مفاد آن
- معناى حدیث و مفاد آن
- مختار ما در معنای حدیث
- توضیح احتمال چهارم
- توضیح احتمال سوم
- توضیح احتمال اوّل
- تبیین و توجیه احتمال دوم
- احتمالى دیگر در معناى حدیث
-
تنبیهات
- مطلع
- تنبیه اوّل: ضعف قاعده به علت کثرت تخصیص
- تنبیه دوم: بحثى در مخالفت حدیث «لاضرر» با قواعد
- تنبیه سوم: وجه تقدیم قاعده «لا ضرر» بر ادلّه احکام اولیه
- تنبیه چهارم: حکم به نفى ضرر رخصت است یا عزیمت؟
- تنبیه پنجم: ملاک، ضرر واقعى است یا علم به ضرر؟
- تنبیه ششم: آیا قاعده شامل عدمیات (عدم حکم) هم مى شود؟
- تنبیه هفتم: مراد از ضرر، ضرر شخصى است یا ضرر نوعى؟
- تنبیه هشتم: جواز ضرر زدن به غیر به منظور دفع ضرر از خود
- تنبیه نهم: حکم تعارض دو ضرر
- تنبیه دهم: در ضرر حکم، فرقى بین مکلّف به حکم و غیر آن نیست
- تنبیه یازدهم: تأیید نظر مختار در معناى حدیث
- تنبیه دوازدهم: آیا اقدام، مانع شمول «لا ضرر» است؟
-
قاعدۀ صحت
- مطلع مطلع
-
مقام اوّل: مدرک قاعده
- مطلع
- معانی حملِ فعلِ غیر بر صحت
- ادلّۀ اربعه: 1. کتاب
- 2. اخبار
- 4. عقل
-
مقام دوم: تنبیهات
- تنبیه اول: صحت واقعى یا صحت در نزد فاعل؟
- تنبیه دوم: وجوب احراز صورت عمل
- تنبیه سوم: صحت در هر موردى متناسب با همان مورد
- تنبیه چهارم: لزوم احراز این که فاعل درمورد انجام کارى که اثر آن را مى طلبد هست
- تنبیه پنجم: حکم عمل نایب و اجیر هنگام شک در صحت آن
- تنبیه ششم: قاعده از امارات است یا اصول عملیه؟
- تنبیه هفتم: تقدم قاعده بر اصالة الفساد و اصول موضوعیه
- تنبیه هشتم: مستثنیات قاعده
- تنبیه نهم: جریان قاعده در افعال خود مکلف
- تنبیه دهم: اصالة الصحة در اقوال و اعتقادات
-
قاعدۀ لاحرج
- مطلع مطلع
-
مقام اول: مدارک قاعده لا حرج
- مطلع
- مقام دوم: مفاد قاعده لا حرج مقام دوم: مفاد قاعده لا حرج
-
مقام سوم: تنبیه
- تنبیه
- مفاد قاعده و وجه تقدم آن بر سایر عمومات
- تنبیه اول: کثرت تخصیصات قاعده
- تنبیه دوم: اعتبار در حرج شخصى یا حرج نوعى
- تنبیه سوم: تعارض ادله نفى حرج با ادله نفى ضرر
- تنبیه چهارم: شمول قاعده نسبت به عدمیات
- تنبیه پنجم: نفى حرج رخصت است یا عزیمت؟
- تنبیه ششم: اختلاف عسر و حرج با اختلاف عوارض و احوال
-
قاعدۀ فراغ و تجاوز
- مطلع مطلع
-
مقام اول: مدرک قاعده
- مطلع
- 1. اخبار عامه و خاصه
- 2. سیره عقلائیه
-
مقام دوم: آیا قاعده مذکور، یک قاعده است یا دو قاعده؟
- مطلع
- الف) به حسب مقام ثبوت
- ب) به حسب مقام اثبات و ظهور ادله مسأله
- مقام سوم: آیا قاعده از امارات است یا از اصول عملیه؟ مقام سوم: آیا قاعده از امارات است یا از اصول عملیه؟
- مقام چهارم: اعتبار دخول فى الغیر و عدم آن مقام چهارم: اعتبار دخول فى الغیر و عدم آن
- مقام پنجم: مراد از غیر مقام پنجم: مراد از غیر
- مقام ششم: محل تجاوز شرعى است یا عقلى یا عادى؟ مقام ششم: محل تجاوز شرعى است یا عقلى یا عادى؟
- مقام هفتم: عمومیت قاعده براى جمیع ابواب فقه مقام هفتم: عمومیت قاعده براى جمیع ابواب فقه
- مقام هشتم: عمومیّت قاعده نسبت به اجزاء غیر مستقله مقام هشتم: عمومیّت قاعده نسبت به اجزاء غیر مستقله
- مقام نهم: جریان قاعده هنگام شک در صحت اجزاء مقام نهم: جریان قاعده هنگام شک در صحت اجزاء
- مقام دهم: جریان قاعده در شرایط مقام دهم: جریان قاعده در شرایط
- مقام یازدهم: علت عدم اجراى قاعده در طهارات ثلاثة مقام یازدهم: علت عدم اجراى قاعده در طهارات ثلاثة
- مقام دوازدهم: عدم جریان قاعده همراه با غفلت مقام دوازدهم: عدم جریان قاعده همراه با غفلت
- مقام سیزدهم: عدم جریان قاعده در شبهات حکمیه مقام سیزدهم: عدم جریان قاعده در شبهات حکمیه
- مقام چهاردهم: مورد قاعده؛ شک بعد از عمل مقام چهاردهم: مورد قاعده؛ شک بعد از عمل
-
قاعدۀ ید
- مطلع مطلع
- مقام اوّل: مدرک قاعده و ملاک حجیت آن مقام اوّل: مدرک قاعده و ملاک حجیت آن
- مقام دوم: قاعده از امارات است یا اصول عملیه؟ مقام دوم: قاعده از امارات است یا اصول عملیه؟
- مقام سوم: موجبات تحقق ید مقام سوم: موجبات تحقق ید
- مقام چهارم: حجّیت ید در آن چه با مجوز خاص در ملکیت قرار مى گیرند مقام چهارم: حجّیت ید در آن چه با مجوز خاص در ملکیت قرار مى گیرند
- مقام پنجم: حجّیت ید در غیر عنوان ملکیت مقام پنجم: حجّیت ید در غیر عنوان ملکیت
- مقام ششم: شمول ید بر منافع و اعیان مقام ششم: شمول ید بر منافع و اعیان
- مقام هفتم: جواز شهادت به ملک با مجرد ید مقام هفتم: جواز شهادت به ملک با مجرد ید
- مقام هشتم: حجّیت ید براى صاحب آن مقام هشتم: حجّیت ید براى صاحب آن
- مقام نهم: عدم حجیت ید سارق و شبه آن مقام نهم: عدم حجیت ید سارق و شبه آن
- مقام دهم: حجیت ید در دعاوى و مستثنیات آن مقام دهم: حجیت ید در دعاوى و مستثنیات آن
-
قاعدۀ قرعه
- مطلع مطلع
-
مقام اوّل: مدارک مشروعیت قرعه
- الف) قرآن شریف
- ب) روایات
- 1. روایات عمومی
- 2. روایات ده گانه خاصه
- ج) بناى عقلا
- د) اجماع
- مقام دوم: مفاد قاعده و حدود آن مقام دوم: مفاد قاعده و حدود آن
- مقام سوم: شرایط جریان قاعده مقام سوم: شرایط جریان قاعده
- مقام چهارم: آیا قرعه از امارات است یا از اصول عملیه؟ مقام چهارم: آیا قرعه از امارات است یا از اصول عملیه؟
- مقام پنجم: آیا قرعه مختص به امام یا نائب امام (علیه السلام) است؟ مقام پنجم: آیا قرعه مختص به امام یا نائب امام (علیه السلام) است؟
- مقام ششم: کیفیت اجراى قرعه مقام ششم: کیفیت اجراى قرعه
- مقام هفتم: آیا قرعه جایز است یا واجب؟ مقام هفتم: آیا قرعه جایز است یا واجب؟
- مقام هشتم: آیا استخاره از انواع قرعه است؟ مقام هشتم: آیا استخاره از انواع قرعه است؟
-
قاعدۀ تقیّه
- مطلع مطلع
- مقام اول: معناى تقیه از جهت لغت و اصطلاح مقام اول: معناى تقیه از جهت لغت و اصطلاح
-
مقام دوم: حکم تکلیفى تقیه
- مطلع
- مدارک جواز تقیه به معناى اعم: 1. آیات شریفه
- 2. روایات
- چند امر مهم؛ امر اوّل: علت تأکید فراوان بر تقیه در روایات
- امر دوم: اقسام تقیه و غایات آن
- امر سوم: موارد وجوب تقیه
- امر چهارم: موارد حرمت تقیه
- امر پنجم: حکم تقیه در اظهار کلمه کفر و برائت
- امر ششم: موارد استحباب تقیه و ضابطه آن
- مقام سوم: حکم عبادات و اعمالى که از روى تقیه صادر مى شوند مقام سوم: حکم عبادات و اعمالى که از روى تقیه صادر مى شوند
- مقام چهارم: حکم نماز همراه با مخالفین به منظور حفظ وحدت مقام چهارم: حکم نماز همراه با مخالفین به منظور حفظ وحدت
-
مقام پنجم: تنبیهات
- 1. آیا تقیه مختص به جایى است که از مخالف در مذهب صورت مى گیرد؟
- 2. آیا تقیه هم در احکام و هم در موضوعات جارى مى گردد؟
- 3. آیا در تقیه عدم فرصت زمانى معتبر است یا خیر؟
- 4. آیا تقیه دائر مدار خوف شخصى است یا خوف نوعى؟
- 5. حکم کسى که در جایگاه وجوب تقیه با آن مخالفت مى کند
- 6. حکم اعمالى که بعد از گذشتن تقیه اثرى از آن ها باقى مى ماند
- 7. آیا تقیه واجب نفسى است یا واجب غیرى؟
- 8. آیا براى تقیه قسم ثالثى وجود دارد؟
- 9. حکم خواندن حضرت مهدى ـ عجل الله تعالى فرجه الشریف ـ به اسم شریفش
-
قاعدۀ لا تعاد
- مطلع مطلع
- اصل قاعده اصل قاعده
- مدرک قاعده مدرک قاعده
- اشکال وارد بر قاعده و دفع آن اشکال وارد بر قاعده و دفع آن
- آیا مدارک دیگرى براى این قاعده ذکر شده است؟ آیا مدارک دیگرى براى این قاعده ذکر شده است؟
- جریان قاعده در موانع نماز جریان قاعده در موانع نماز
- شمول قاعده بر زیادى اجزاء شمول قاعده بر زیادى اجزاء
- آیا قاعده مختص به کسى است که شرط و جزء را در تمام صلاة به جا نیاورده است؟ آیا قاعده مختص به کسى است که شرط و جزء را در تمام صلاة به جا نیاورده است؟
- حکم سایر ارکان نماز حکم سایر ارکان نماز
- تعارض قاعده با غیر خود که در حکم زیادى وارد شده اند تعارض قاعده با غیر خود که در حکم زیادى وارد شده اند
-
قاعدۀ میسور
- معناى قاعده میسور و محل اجراى آن معناى قاعده میسور و محل اجراى آن
- مدرک و اسناد قاعده میسور مدرک و اسناد قاعده میسور
- جریان قاعده در مستحبات جریان قاعده در مستحبات
- تنبیه تنبیه